Jaskra jest grupą chorób wzroku, na które, wg statystyk, cierpi ok. 70 mln osób na całym świecie. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czy Ty i Twoi bliscy jesteście w grupie ryzyka.

Przebiegła jak jaskra

Mimo kolosalnego postępu medycyny w ostatnich dekadach, wciąż nie jesteśmy w stanie jednoznacznie zdefiniować, czym jest jaskra i co odpowiada za jej powstanie. Mianem jaskry określa się najczęściej chorobę nerwu wzrokowego wywołaną podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym. Jednak w niektórych przypadkach jaskra może pojawić się także u osób, których ciśnienie mieści się w granicach normy. W poczet zaburzenia potocznie nazywanego jaskrą wchodzi kilkanaście jednostek chorobowych, które cechują się różnymi przyczynami, objawami i sposobami leczenia. To, co łączy je wszystkie i sprawia, że interpretujemy je jako jedną grupę chorobową, to fakt, że prowadzą do zaniku nerwów wzrokowych, co skutkuje obniżeniem jakości widzenia, a finalnie może nawet skończyć się utratą wzroku.

Objawy jaskry

W ponad 90% przypadków zaburzenia jaskry przebiegają bezobjawowo. Pogorszenie widzenia daje się zauważyć dopiero w momencie, kiedy nerw jest już właściwie nieodwracalnie uszkodzony. Dlatego też tak istotne jest regularne odbywanie badań profilaktycznych, dzięki którym wzrasta szansa na odpowiednio wczesne podjęcie leczenia. O regularnych wizytach u okulisty powinny pamiętać przede wszystkim osoby po 40. roku życia. W przypadkach, gdy symptomy zaburzenia są zauważalne, chory może skarżyć się na: częste łzawienie oczu, światłowstręt, kłopoty z dostosowaniem się wzroku do ciemności, zawężenie kąta widzenia, rozszczepianie się światła oraz „efekt halo” wokół punktów świetlnych. Naszą uwagę powinny zwrócić także dyskomfort widzenia powodujący zmęczenie oczu i częste bóle w okolicach skroni. W tego typu przypadkach warto prewencyjnie udać się do okulisty w celu wykonania badań i wykluczenia ryzyka wystąpienia jaskry.

Rodzaje jaskry

Główny podział schorzenia, który stosuje Europejskie Towarzystwo Jaskrowe (EGS) obejmuje następujące typy jaskry. Poza pierwszym, każdy z nich dodatkowo wyróżnia kilka podtypów. Został on sporządzony ze względu na kryterium szerokości kąta przesączania komory przedniej oraz czynnika patogennego.

– Jaskra pierwotna wrodzona – rozwija się u niemowląt i dzieci, najczęściej doprowadza do ślepoty, występuje bardzo rzadko;

– jaskry pierwotne otwartego oka – najpopularniejszy rodzaj jaskry, rozwija się powoli i bezobjawowo; wśród tego typu występuje też jaskra normalnego ciśnienia;

– jaskry wtórne otwartego kąta;

– jaskry pierwotne zamkniętego kąta – są rezultatem zamykania się kanału, którym ciecz wodnista wpływa do oka. W przypadku jego całkowitego zamknięcia dochodzi do ostrego ataku jaskry (ból głowy, nudności, wysokie ciśnienie w oku);

– jaskry wtórne zamkniętego kąta.

Grupy ryzyka

Wśród grup, dla których to zaburzenie wzroku może być szczególnie dużym zagrożeniem, wymienia się: osoby chorujące na cukrzycę, miażdżycę i hiperlipidemię, mające częste ataki migreny, narażone na stres oraz ludzi borykających się z wysokim ciśnieniem. Nie bez znaczenia są także kwestie genetyczne – bardziej narażone na wystąpienie jaskry są osoby, których rodziców dotknęła ta choroba. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem i szczególnie dotyczy osób po 40. roku życia (wśród osób mających 40-50 lat jaskra występuje wśród 0,5% populacji, a wśród 70-80-latków wskaźnik zachorowań to już prawie 10%). Prawdopodobieństwo wystąpienia jaskry wzrasta w przypadku osób mających problemy z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością. Wśród czynników ryzyka wymienia się także palenie papierosów oraz długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych. Szacuje się, że w Polsce z problemem jaskry boryka się ok. 800 tys. osób.

Rozpoznanie i leczenie jaskry

Diagnoza jaskry obejmuje cały szereg pomiarów, wśród których warto wymienić: badanie dna oka, badanie obrazowe oceniające stan nerwu wzrokowego i warstwy włókien nerwowych, badanie pola widzenia, badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego, badania kąta przesączania oraz badanie obrazowe przedniego odcinka oka z wykorzystaniem tomografii optycznej. W przypadku pozytywnego zweryfikowania hipotezy, lekarz okulista może prowadzić terapię jaskry różnymi metodami, w zależności od rodzaju i stopnia intensywności zaburzenia. Często stosuje się specjalne krople do oczu obniżające ciśnienie w oku. Innymi typami stosowanych farmaceutyków są: prostaglandyny, pilokarpina i beta-blokery. Wspomniane medykamenty mogą jedynie zatrzymać rozwój jaskry i uchronić przed uszkodzeniem nerwu wzrokowego. Leczenie jaskry może odbywać się także za pomocą zabiegów laserowych oraz operacyjnie.